هفدهمین همایش توسعه صادرات غیرنفتی، صبح چهارشنبه با حضور رئیس سازمان توسعه تجارت، رئیس اتاق ایران، رئیس اتاق تبریز، استاندار آذربایجان‌شرقی، تعدادی از نمایندگان مجلس شورای اسلامی و جمعی از فعالان اقتصادی «با محوریت جهاد اقتصادی و تأثیر آن در صادرات غیرنفتی» در تبریز افتتاح شد.
به گزارش خبرنگار اعزامی روابط عمومی اتاق ایران به تبریز، «رحیم صادقیان» رئیس اتاق تبریز در ابتدای این مراسم گفت: «اولین همایش توسعه صادرات غیرنفتی در سال 1374 با حضور جمعی از مسؤولان برگزار شد و با صدور قطعنامه‌ای در جهت از بین بردن مشکلات صادراتی به کار خود پایان داد، اما در دومین همایش قرار شد این همایش ملی شود.»
وی یادآور شد: «ارزش صادرات در سال نخست همایش 2 میلیارد دلار بود و اکنون این رقم به 30 میلیارد دلار رسیده است، که نشان از تلاش جدی در زمینه توسعه صادرات غیرنفتی دارد.»
 

  • هیچ توسعه‌ای بدون تکیه بر علم و دانش امکان‌پذیر نیست

«دکتر محمدباقر صدری» دبیر هفدهمین همایش توسعه صادرات غیرنفتی نیز بیان کرد: «بحران اقتصاد جهانی از سال 2008 آغاز شده و هم‌چنان ادامه دارد و پس از آمریکا اکنون اروپا و سایر نقاط جهان را نیز متأثر کرده است.»
وی یادآور شد: «خطرناک بودن بحران در سیستم سرمایه‌داری جهانی در آن است که نظام سرمایه‌داری جهانی برای خروج از بحران ناچار به جنگ می‌شود.»
صدری ادامه داد: «نظام سرمایه‌داری جهانی می‌کوشد این جنگ ر از خود دور کند و امیدواریم این بحران با درایت لازم تأثیر کمتری در کشور بگذارد و مسائل بانکی پیش آمده نیز با تدبیر مسؤولان حل شود.»
دبیر این همایش یادآور شد: «صادرات محور توسعه است و امیدواریم این گردهمایی‌ها زمینه را برای توسعه صادرات غیرنفتی فراهم کند و آن‌چه پیش‌بینی شده رسیدن به رقم 45 میلیارد دلار صادرات تا پایان امسال است.»
صدری اعلام کرد: «امیدوار هستیم تلاش‌ها منجر به سرمایه‌گذاری‌های مختلف و توسعه صادرات غیرنفتی در کل کشور شود.»
وی اضافه کرد: «هیچ توسعه‌ای بدون تکیه بر علم و دانش و فن‌آوری امکان‌پذیر نیست و باید به این مسأله توجه داشت. در این همایش نیز از 147 مقاله، 16 مقاله برای ارائه و 10 مقاله برای چاپ انتخاب شده است.»
 

  • صادرات یک رقابت جهانی است

«دکتر علیرضا بیگی» استاندار آذربایجان شرقی نیز در این همایش بیان کرد: «بدیهی‌ترین نتیجه این همایش این است که همه موافق هستند صادرات، محور توسعه کشور است، و تلاش می‌کنیم در سال جهاد اقتصادی به این مسأله توجه بیشتری داشته باشیم.»
وی توضیح داد: «توجه مقام معظم رهبری به مسأله صادرات محدود به امسال نیست و در سال‌های گذشته، نام‌گذاری‌ها نشان می‌دهد که این مسأله از گذشته مورد توجه ایشان بوده است.»
بیگی تصریح کرد: «جهاد به معنی تلاش شبانه‌روزی و اختصاص همه امکانات است و در موضوع صادرات و رقابت برای آن، تلاش برای به دست‌آوری فن‌آوری‌های پیش رفته و استفاده از علوم و فنون بازاریابی مهم است زیرا صادرات در واقع یک رقابت جهانی است و توجه به نگاه بازار در این زمینه بسیار مهم است.»
استاندار آذربایجان شرقی تأکید کرد: «برای فاصله گرفتن از اتکا به نفت باید حمایت بیشتری از صادرات صورت گیرد. بر اساس آمارهای رسمی در 6 ماه نخست امسال شاهد رشد 5 / 39 درصدی صادرات غیرنفتی کشور بوده‌ایم.»
وی با تأکید بر نقش رسانه‌ها در موضوع صادرات غیرنفتی گفت: «رسانه‌ها می‌توانند برای رشد و گسترش این موضوع بسیار مهم و تأثیر‌گذار باشند.»
بیگی افزود: «در 6 ماهه نخست امسال 890 میلیون دلار صادرات غیرنفتی داشته‌ایم که با احتساب خدمات فنی و مهندسی، این رقم به یک میلیارد دلار می‌رسد و امروزه با 70 کشور مراودات اقتصادی داشته و سعی داریم با استفاده از همه امکانات به ویژه بانک‌ها، حمایت ویژه‌ای از صادرات داشته باشیم.»
استاندارد آذربایجان شرقی تأکید کرد: «ما باید بتوانیم بازارهای جهانی را به دست آوریم تا به توسعه اقتصاد ملی دست پیدا کنیم، ضمن این‌که ظرفیت‌ها و پتانسیل‌های لازم برای این جهش در کشور ما وجود دارد.»

  • شجاعت، تدبیر و استقامت سه عنصر لازم برای جهاد

«دکتر محمد نهاوندیان» رئیس اتاق بازرگانی و صنایع و معادن ایران نیز بیان کرد: «لازمه حرکت پویا در امر صادرات ادامه حمایت علمی و محققانه است و امیدوار هستیم این حمایت هم‌چنان ادامه پیدا کند.»
وی با اشاره به موضوع «جهاد اقتصادی تأثیر آن در صادرات غیرنفتی» در هفدهمین همایش توسعه صادرات غیرنفتی کشور، توضیح داد: «برای جهاد سه عنصر اصلی شجاعت، تدبیر و استقامت لازم است و در جهاد اقتصادی نیز مانند دیگر جهادها نیاز به این سه عنصر داریم.»
نهاوندیان ادامه داد: «شجاعت در زمینه اقتصادی، در واقع‌بینی است و اگر قصد رسیدن به اهداف چشم‌انداز کشور را داریم باید واقعیت‌ها را شناخته و کمبودها را ببینیم. زیرا تا زمانی‌که این شجاعت را نداشته باشیم، مشکلات ادامه خواهد یافت.»
رئیس اتاق ایران ادامه داد: «در امر صادرات به عنوان یکی از اصلی‌ترین بخش‌های اقتصاد کشور نیز باید این شجاعت را به خرج دهیم و جای خوشحالی دارد که از درجا زدن در ارقام تک رقمی فاصله گرفته‌ایم و نرخ رشد صادرات غیرنفتی کشور امیدوارکننده شده است.»
رئیس اتاق ایران با تأکید بر اینکه در چنین همایش‌هایی باید به عمق توجه کنیم، افزود: «باید به ترکیب صادرات غیرنفتی توجه کرده و تراز تجاری را نیز فراموش نکنیم و بررسی این که آیا آمار رشد صادرات،‌ ما را به توازن تراز نزدیک می‌کند یا خیر و در چنین همایش‌هایی باید به این پرسش پاسخ داد.»
وی با اشاره به تراز تجاری کشور، توضیح داد: «در سال 1378 تراز تجاری به صورت مرتب و بدون احتساب نفت و گاز 6 / 9- بوده است، در سال 1380 به 3 / 14-،‌ در سال 1381 به 4 / 17- ، در سال 1382 به 5 / 23- ، در سال 1383 به 2 /31- ، در سال 1384 به 6 /32 – و در سال 1385 به 8/ 35- رسیده که نشان می‌دهد این روند نزولی تشدید شده است.»
نهاوندیان اضافه کرد: «در سال 1386 به 1/ 42- و در سال 1387 به 3/ 51- ، در سال 1388 به 3/ 33- و در سال 89 به 8/ 38- رسیده است. البته در تراز خدمات، اتفاقات مثبت و خوبی نیز افتاده است. اما رقم‌ها نگران‌کننده است.»
رئیس اتاق ایران تصریح کرد: «ارز مسافری نیز در سال گذشته حدود 9میلیارد دلار بوده است، بنا‌بر‌این باید توجه داشته باشیم اتکا ما به نفت در حال افزایش است یا کاهش؟»
وی یادآور شد: «رقم صادرات ما در کل افزایش یافته، اما با نگاه ترکیب کالایی متوجه می‌شویم این افزایش میان کالاها موزون نیست.»
نهاوندیان تأکید کرد: «اگر قرار است شیر نفت را ببندیم، پتروشیمی نباید جزء صادرات غیرنفتی محاسبه شود، بلکه باید به صادرات خدمات دانش‌بنیان و خدمات اطلاعات و ارتباطات و مسائلی از این دست توجه داشته باشیم.»
رئیس اتاق ایران ادامه داد: «این‌که از صادرات نفت خام به صادرکننده محصولات پتروشیمی تبدیل شده‌ایم جای تقدیر دارد، اما این‌که مزیت‌های نسبی شناسایی شده در کشور در صادرات جایی دارد، یا خیر، بسیار مهم است.»
نهاوندیان عنوان کرد: «اگر سیاست‌های ما سیاست‌های تولیدمحور شود، ما قابلیت صادراتی خواهیم داشت. تدبیر به‌معنای اصلاح ساختار، سیاست‌ها و سازمان است و همه معتقد هستیم که ساختار دولت‌مدار، باید به ساختار خصوصی‌محور تبدیل شود.»
وی افزود: «اگر اقدامات مقطعی انجام دهیم، نباید آن‌ها به جهت‌گیری اصلی اقتصاد ما لطمه بزند و در بازارهای مختلف باید به سمت رسیدن به بازار رقابتی حرکت کنیم.»
نهاوندیان توضیح داد: «اصلاح سیاست‌ها نیز باید قاعده واحد و شاقول اصلی داشته باشد، زیرا در غیر این صورت ناهماهنگ عمل خواهند کرد و این قاعده واحد، تولید صادرات‌محور است.»
رئیس اتاق ایران با بیان این‌که اشتغال پایدار زمانی حاصل می‌شود که بنگاه‌ها بتوانند مشاغل قبلی خود را حفظ کرده و فرصت‌های جدید ایجاد کنند، افزود: «این شرایط زمانی رخ می‌دهد که سیاست ارزی ما کمک کند تا واردات هر سال مشکل‌تر انجام شود.»
وی گفت:‌ «باید به گونه‌ای عمل شود که تولید در کشور به صرفه‌تر از تولید در دیگر کشورها باشد و ما باید بتوانیم این سطح شیب‌دار را مدیریت کنیم که راه آن نیز در سیاست ارزی ما است. به‌طور حتم باید نرخ ارز در کشور به نحوی مدیریت شود که تولید ملی مورد حمایت قرار گیرد.»
رئیس اتاق ایران تأکید کرد: «فعالان اقتصادی باید بتوانند براساس سیاست اعلام شده بانک مرکزی، برنامه‌ریزی کاری داشته باشند و در شرایط اقتصادی کشور غافل‌گیر نشود و تنها در این صورت است که از تکان‌های رانت‌زا و فسادآفرین، نجات خواهیم یافت.»
وی یادآور شد: «در سیاست‌های بانکی نیز وقتی می‌بینیم واحدهای تولیدی دچار مشکلاتی خارج از اراده خود مانند تحریم‌ها و خشکسالی شده‌اند، باید از آن‌ها حمایت کنیم و بر همین اساس ماده 28 قانون بودجه سال 1390 تصویب شد، اما با گذشت 7 ماه، هنوز شاهد اجرای این قانون نیستیم در صورتی‌که قانون بودجه یک ساله است.»
نهاوندیان اعلام کرد: «در اصلاح سازمان نیز در صادرات باید برای بازارهای بالقوه و بالفعل خود طرح و برنامه داشته باشیم، در هفته گذشته جشن بیستمین سال استقلال در کشورهای
CIS برگزار شده است، ما نیز باید ببینیم در استفاده از این فرصت پیش آمده چه کرده‌ایم.»
وی یادآور شد: «ما نتوانسته‌ایم در این زمینه موفق عمل کنیم زیرا در این‌باره فکر و طرح نداشته‌ایم در صورتی‌که می‌توانستیم برای هر کدام از این بازارها تشکل و هلدینگ ایجاد کرده و از همه استان‌ها نیز در این زمینه استفاده کنیم.»
رئیس اتاق ایران افزود: «در اصلاح ساختار، سازمان و سیاست‌ها نیز می‌توان گفت که به‌زودی طرح قانونی بهبود مستمر فضای کسب‌و‌کار برای تصویب در مجلس بررسی می‌شود و یکی از مفاد آن این است که امور تشکلی باید به اتاق‌ها سپرده شود، زیرا بخش خصوصی کشور باید عهده‌دار حفظ بازارها باشد.»
نهاوندیان با اشاره به سیاست‌های کلی اصل44 قانون اساسی گفت: «در این سیاست‌ها تصریح شده است که وظایف دولت باید مورد بازنگری قرار گیرد و اتاق‌ها آمادگی دارند که در این اصلاح، عهده‌دار مسؤولیت شوند زیرا ثابت کرده‌اند هرگاه به آن‌ها اعتماد شده است، افتخار آفریده‌اند.»

  • فعالیت اقتصادی در شرایط کنونی به‌معنای جهاد است

«حمید صافدل» رئیس سازمان توسعه تجارت ایران نیز بیان کرد: «اخلاص و صداقت و جهد و تلاش عناصر لازم برای جهاد هستند و این‌که امسال به سال جهاد اقتصادی نام‌گذاری شده، الزاماتی ایجاد می‌کند که یکی از آن‌ها این است که مصادیق این جهاد را پیدا کنیم و یکی از اصلی‌ترین آن‌ها توسعه صادرات است.»
وی ادامه داد: «در فضای بسیار متلاطم کنونی و هم‌زمانی آن با رویدادهای طبیعی در گوشه کنار دنیا، بازار جهانی بسیار متأثر شده است که برای صادرکنندگان به‌معنای فرصت و تهدید است .»
صافدل تصریح کرد: «در چنین فضایی فعالیت اقتصادی و صادرات به‌معنای واقعی جهاد است و فعالان اقتصادی به‌معنای افسران خط مقدم این جهاد هستند.»
معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت افزود: «کشورهای مختلف در این شرایط راه‌کارهای متفاوتی را در پیش گرفته‌اند که شامل حمایت از تولید، تقویت مصرف‌کننده و مدیریت واردات بوده است، اما در پایان همه کشورها به این نتیجه رسیدند که راه خروج از بحران، توجه به صادرات غیرنفتی است.»
وی یادآور شد: «اگر قصد سرمایه‌گذاری و تولید مستمر داشته باشیم، باید به صادرات توجه ویژه کنیم و در حمایت از تولید نیز اگر مسیرهای صادرات را هموار کنیم، به هدف خود رسیده‌ایم.»
صافدل بیان کرد: «در برنامه چهارم برای اولین بار از مرز تحقق اهداف تعیین شده عبور کردیم و به تحقق 150درصدی رسیدیم.»
وی گفت: «پایان سال 1383 نسبت واردات به صادرات یک به سه بوده است، این نسبت در پایان سال گذشته به نسبت 50درصدی و در 7ماهه امسال نیز به نسبت 69درصدی رسیده است.»
رئیس سازمان توسعه تجارت گفت: «در مسائل اقتصادی نمی‌شود واقعیت‌ها را کتمان کرد و هنر مدیریت در بخش خصوصی و دولتی باید پیش‌بینی آینده و تغییر مسیر اقتصاد باشد.»
صافدل عنوان کرد: «در 7ماهه نخست امسال به مرز 24میلیون دلار صادرات دست یافتیم که از نظر وزنی 44میلیون تن بوده است. جمع تناژ واردات و صادرات نیز رقم 64میلیون تن است. در ترانزیت نیز در 6ماهه نخست امسال از مرز 5میلیون تن کالای عبوری از کشور گذشتیم و با رشد وزنی و ارزشی روبه‌رو بوده‌ایم که نشان می‌دهد با وجود همه سختی‌ها اقتصاد ما زنده است، اما نیاز به حمایت و توجه جدی دارد.»
معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت بیان کرد: «امروز نمایندگان مؤثری از بخش خصوصی در در جایگاه‌های تصمیم‌گیری حضور دارند که فضای اقتصادی کشور را تغییر داده‌اند.»
صافدل در ادامه سخنان خود تسهیل مقررات دریافت تسهیلات صادراتی از منابع داخلی، استفاده بیشتر از منابع بانک توسعه اسلامی، اجرایی کردن سهم 10درصد از تسهیلات اعطایی بانک‌ها در بخش صادرات، افزایش سرمایه صندوق ضمانت صادرات و بانک‌ها، گسترش روابط کارگزاری با بانک‌های معتبر کشورهای هدف صادراتی، ایجاد شعب تخصصی صادراتی، صدور مجوز تأسیس شعب صرافی در خارج کشور و تسهیل زمان ارائه خدمات بانکی را به‌عنوان پیشنهادهایی جهت درج در قطعنامه این همایش مطرح کرد.
گفتنی است در ادامه این مراسم از تمبر یادبود هفدهمین همایش ملی توسعه صادرات غیرنفتی کشور رونمایی شد.

  • سعادت کشور در گرو رهایی از اقتصاد تک محصولی و کسب درآمد ارزی است

نماینده ولی فقیه و امام جمعه تبریز گفت: «دولت باید با روش‌های مختلف، زمینه لازم برای رهایی از اقتصاد تک‌محصولی و کسب درآمد ارزی را فراهم کند تا فرمایشات مقام معظم رهبری محقق شود.»
«آیت‌ا… مجتهدشبستری» در نشست دوم از اولین روز هفدهمین همایش ملی توسعه صادرات غیرنفتی کشور با اشاره به نگاه جامع مقام معظم رهبری در نام‌گذاری سال جدید به عنوان سال جهاد اقتصادی بیان کرد: «واژه جهاد که در قرآن در کنار واژه هجرت آمده، واژه مقدسی است که بر تعالی، ترقی و رسیدن به سعادت و هدایت الهی دلالت دارد. در بعضی از متون دینی، اقتصاد سالم نوعی عبادت شناخته شده و در حدیثی از پیامبر(ص) آمده که خداوند صدای قلم نویسندگان، چرخ ریسندگان و صدای پای اسب مجاهدان را دوست دارد. صدای قلم کنایه‌ای از علم و دانش و صدای چرخ ریسندگی کنایه‌ای برای محبوبیت و لزوم تولید در جامعه است.»
نماینده ولی فقیه و امام جمعه تبریز افزود: «نگاه رهبری این است که در زمینه اقتصاد باید با وضعیت و شرایط جهادگونه پیش برویم، کما این که هرگاه با روحیه جهادی وارد شده‌ایم، به فضل الهی موفق شده‌ایم و دفاع مقدس و جهاد سازندگی مثال‌های خوبی برای اثبات این موضوع هستند.»
وی در ادامه، رشد تولید و توسعه صادرات غیرنفتی را موتور محرکه اقتصاد برشمرد و گفت: «بر اساس آمار،‌ توسعه صادرات غیرنفتی از 41 درصد در برنامه سوم توسعه به حدود 70 درصد در برنامه چهارم رسیده که این میزان رشد، بسیار قابل تقدیر و تشویق است، ولی نباید به این آمار اکتفا کنیم و باید روز به روز شرایط بهتری را ایجاد کنیم.»
امام جمعه تبریز سعادت کشور را رهایی از اقتصاد تک‌محصولی و کسب درآمد ارزی از راه توسعه صادرات دانست و افزود: «دولت باید در این زمینه وارد عمل شود و از راه‌های مختلفی مثل ارائه تسهیلات بانکی، تخفیف در مالیات و تنظیم بازار ارز و به‌ویژه ‌ممنوعیت واردات به تولیدکنندگان و صادرکنندگان کمک کند.»
نماینده ولی‌فقیه با اشاره به دستور رهبری برای ممنوعیت واردات کالاهایی که مشابه آن‌ها در داخل کشور تولید می‌شود،‌ این کار را سم مهلکی دانست که باید هرچه زودتر جلوی آن را گرفت.
وی با انتقاد از واردات بی‌رویه اجناس چینی و ترکیه‌ای، گفت: «به عنوان مثال با این که تبریز مرکز تولید کفش است،‌ بازار پر از کفش چینی است و این بازار تولید داخلی را خراب می‌کند. اما اگر تصمیم رهبری توسط ریاست جمهوری عمل شود، کار بزرگی در اقتصاد کشور انجام شده است.»
مجتهدشبستری با اشاره به جلوگیری قاچاق کالای خارجی، بر لزوم حضور اتاق‌های سراسر کشور تأکید کرد و افزود: «بخش خصوصی و اتاق‌ها نیز باید وارد معرکه شوند، زیرا اگر ما کالای مرغوب و استاندارد تولید کنیم، زمینه بیشتری برای صادرات آن وجود خواهد داشت.»
نماینده ولی‌فقیه در پایان عنوان کرد: «به‌طور یقین پیشنهادهای دیگری نیز در این زمینه وجود دارد که باید با بخش‌نامه حل شود یا در صورت نیاز به قانون، باید از طریق کمیسیون اقتصادی مجلس اقدام کرد تا همگی دست به دست هم شاهد تحقق فرمایش مقام معظم رهبری باشیم.»

  • لازمه حفاظت از توان صادراتی کشور،‌ حمایت از تولید است

«هوشنگ فاخر» نایب رئیس اتاق تبریز، ‌افزایش بهای حامل‌های انرژی را عامل کاهش مهم‌ترین مزیت نسبی تولیدات کشور دانست و گفت: «حمایت از تولید و تأمین منایع مالی اضافی برای رقابت با کشورهای دیگر، لازمه حفاظت از توان صادراتی کشور است. ضمن این که کاهش هزینه‌های مالی و هزینه‌های ثابت تولید،‌ عامل مهار تورم و افزایش تولید است و می‌توان با نوسازی خطوط تولید و افزایش تولید هر نفر، سهم مزد در قیمت تمام شده را کاهش داد و با این حرکت ضدتورمی، از صادرات حمایت کرد.»
وی در ادامه با انتقاد از سیستم بانکی و ممنوعیت اعطای تسهیلات و اعمال جرایم متعدد، به تصویب ماده 28 قانون بودجه سال1390 توسط دولت و مجلس اشاره کرد و گفت: «این مصوبه می‌تواند بسیاری از مشکلات مالی و تبعات آن را در فعالیت‌های تولیدی و صادراتی حل کند. با این تدبیر ضمن کاهش بدهی معوق بانک‌ها، مشکل بسیاری از واحدهای بدهکار