دومین جلسه‌ی کمیسیون کشاورزی، آب و منابع طبیعی اتاق خرم‌آباد روز یک‌شنبه با موضوع زوال بلوط و تخریب منابع طبیعی توسط چرای بی‌رویه دام در اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی خرم‌آباد برگزار شد.
به گزارش روابط‌عمومی اتاق خرم‌آباد، در این جلسه رییس کمیسیون کشاورزی، آب و منابع طبیعی اتاق با اشاره به معضل زوال بلوط‌ها و ناشناخته بودن دلیل یا دلایل آن گفت: ضروری دانستیم یک جلسه را به این موضوع و البته چرای بی‌رویه‌ی دام در مراتع استان اختصاص دهیم بلکه در خلال آن به راهکار یا راهکارهایی برای پایین آوردن حجم تخریب‌ها برسیم.
مسأله‌ی «زوال» باید به صورت ملی دنبال شود
مرتضی هادی‌پور افزود: مسأله‌ی زوال بلوط‌ها یک مسأله‌ی ملی است که ضرورت دارد از همین زاویه مورد پیگیری قرار گیرد.
وی با اشاره به اهمیت مسأله تصریح کرد: بخشی‌نگری و جزیره‌ای عمل کردن نمی‌تواند نتیجه‌بخش باشد و باید از همه‌ی ظرفیت‌های ملی برای برطرف کردن آن استفاده نماییم.
دبیر خانه‌ی کشاورز لرستان با اشاره به اینکه در اهمیت مسأله‌ی زوال بلوط هیچ تردیدی نیست اما نباید این مسأله به تنهایی دیده شود تأکید کرد: به هر حال ضرورت دارد از این مسأله نهایت استفاده را ببریم و با تهیه‌ی پکیجی کلی همه‌ی مسائل مرتبط با منابع طبیعی‌مان و مخاطرات و مشکلات مربوط به آن را در سطح ملی مطرح نماییم.
هادی‌پور به ضرورت همراهی نمایندگان مجلس هم اشاره کرد و افزود: باید جلسه‌ای اختصاصی در این زمینه با مجمع نمایندگان استان برگزار نماییم تا آن‌ها را نسبت به همراهی نمایندگان سایر استان‌های غربی و جنوب‌غربی ترغیب کنیم و با این مشکل به وجود آمده به صورت جدی‌تر و دامنه‌دارتری مقابله کنیم.
هنوز دلیل مشخصی برای «زوال بلوط» پیدا نشده است
مدیرکل محیط زیست استان لرستان هم در این جلسه با تشکر از اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی خرم‌آباد گفت: انصافاً می‌توان تعبیر «اتاق فکر استان» را در مورد اتاق خرم‌آباد استفاده کرد؛ چراکه توانسته به خوبی و به شایستگی و با دلسوزی بر اساس یک اولویت‌بندی کارشناسی‌شده مسائل و موضوعات مختلف را دنبال کند.
محمدحسین بازگیر با اظهار تأسف از وضعیت به وجود آمده در خصوص زوال درختان بلوط افزود: با وجود مطرح شدن گزینه‌هایی در این مورد، هنوز دلیل اصلی و مشخصی معلوم نشده و با اینکه از دلایل و عوامل بسیاری نام برده می‌شود، اما هنوز ترتیب اولویتی کارشناسی‌شده‌ای مشخص نشده است.
وی اظهار داشت: بر همین اساس چون درد را نمی‌شناسیم نمی‌توانیم راهکار و نسخه‌ای برای درمان آن پیشنهاد کنیم.
بازگیر افزود: متأسفانه محیط‌زیست و مسائل مهم مرتبط با آن در جامعه‌ی ما از اهمیت زیادی برخوردار نیست و کاهش 35 درصدی بودجه‌ی اندک این سازمان در سال جاری خود مبین این مسأله است.
مدیرکل محیط زیست استان لرستان با بیان اینکه محیط‌زیست یک مسأله‌ی تجملاتی و زینتی نیست تصریح کرد: با توجه به عمومیت این مسأله ضرورت دارد همگان در هر جایگاه و مسئولیتی که هستند و نیستند، نسبت به محیط‌زیست حساسیت نشان دهند، بلکه مفید و مؤثر واقع شود.
وی افزود: اولین قدم در رابطه با زوال درختان بلوط، اطلاع‌رسانی و ایجاد حساسیت متناسب با مسأله است که در این زمینه از همه‌ی ظرفیت‌ها استفاده کرده‌ایم اما متأسفانه تا این لحظه هیچ گونه اقدام عملی‌ای صورت نگرفته است.
بازگیر به آخرین خبری که در این زمینه وجود دارد اشاره کرد و گفت: ورود طرح حفاظتی تنوع زیستی زاگرس طرحی است که خانم دکتر ابوالقاسمی مدیر بین‌المللی آن است که با کمک و همکاری سازمان جهانی محیط‌زیست موضوع در حال پیگیری است که امیدواریم هر چه زودتر در عرصه‌های مورد نظر جنبه‌ی عملیاتی به خودش بگیرد.
فرسایش خاک هم چالشی جدی است
محمدحسین بازگیر گفت: یکی از مسائل مهم در همین زمینه فرسایش خاک است که نرم آن در لرستان هم بالاتر از نُرم کشوری و هم بیشتر نُرم جهانی است که گاهاً تا 35 تن در هکتار هم برآورد می‌شود و از جمله مهم‌ترین و جدی‌ترین مسائل ما در حوزه‌ی محیط‌زیست لرستان محسوب می‌شود.
مدیرکل محیط‌زیست استان لرستان همچنین از مشکل کمبود آب، دفع غیر صحیح زباله‌ها، الگوهای غلط کشت و آبیاری، پسماندهای رها شده و تغییر کاربری‌ها به عنوان چالش‌های مهم زیست‌محیطی لرستان نام برد و افزود: انتظار می‌رود که اگر درصدی از منابع و محیط‌زیست‌مان هزینه می‌شود، دست‌کم به همان اندازه از نظر توسعه و اشتغال از مشکلات‌مان کاسته شود که متأسفانه اینچنین نیست.
تخریب سالانه بین 4 تا 5 هزار هکتار از منابع طبیعی لرستان
در این جلسه؛ نایب‌رییس کمیسیون کشاورزی، آب و منابع طبیعی اتاق خرم‌آباد هم با ارائه‌ی گزارشی به برخی معظلات و مشکلات در حوزه‌ی منابع طبیعی و کشاورزی لرستان اشاره کر و گفت: متأسفانه بیشتر اراضی استان به دلیل موقعیت توپوگرافی استان در مناطق با شیب بالا و تند واقع شده‌اند که همین مسأله باعث می‌شود نیاز به مراقبت و توجه بیشتر در حوزه‌ی مسائل اصلاحی و حفاظتی داشته باشند.
دکتر سمیه قربانی با اشاره به وسعت بیش از دو میلیون هکتاری منابع طبیعی استان اشاره کرد و اظهار داشت: میزان تخریب منابع طبیعی در لرستان بیش از سه درصد در سال است؛ یعنی سالانه بین 4 تا 5 هزار هکتار تخریب منابع طبیعی و در واقع در حوزه‌ی فرسایش خاک با رقم و مقدار 15 تن در سال مواجه هستیم که آمار قابل توجهی است.
این پژوهشگر جهاد دانشگاهی افزود: عوامل زیادی دست‌اندرکار تخریب منابع‌طبیعی در استان هستند که بدون شک چرای بیش از اندازه‌ی دام در مراتع یکی از این عوامل و از مهم‌ترین‌شان است.
قربانی به نقش دام‌های عشایر کوچ‌رو در این زمینه اشاره کرد و تصریح کرد: دام‌های سیار عشایر کوچ‌رو قبل از آمادگی پوشش گیاهی وارد عرصه‌ها می‌شوند و همین مسأله باعث وارد آمدن آسیب بیشتری می‌شود.
نایب‌رییس کمیسیون کشاورزی، آب و منابع طبیعی اتاق خرم‌آباد از آتش‌سوزی‌های عمدی و غیرعمدی هم به عنوان یکی دیگر از عوامل تخریب منابع طبیعی در لرستان اشاره کرد و افزود: متأسفانه حجم بسیار قابل‌توجهی از این آتش‌سوزی‌ها تعمدی و برای تبدیل مراتع و جنگل‌ها به زمین‌های زراعی صورت می‌گیرد.
دکتر سمیه قربانی همچنین از زراعت دیم در زیراشکوب، تأمین سوخت، پایین بودن درآمد سرانه‌ی خانوارهای روستایی و خشکسالی‌های متوالی سال‌های اخیر به عنوان سایر عوامل تخریب منابع طبیعی نام برد و ادامه داد: کمبود نیروی حفاظتی و جنگل‌بان هم از مهم‌ترین عوامل تسریع تخریب منابع طبیعی لرستان محسوب می‌شود.
قربانی زوال درخت بلوط را به پیری زودرس یک جوان 30 ساله تشبیه کرد و گفت: عوامل زیادی از جمله کاهش رطوبت و بارندگی، تغییر شرایط اقلیمی و فرسایش شدید خاک می‌توانند در این قضیه مؤثر باشند که باعث می‌شود مقاومت بلوط‌ها نسبت به استرس‌های محیطی کاهش یابد.
نایب‌رییس کمیسیون کشاورزی، آب و منابع طبیعی اتاق خرم‌آباد به تشکیل ستادی برای بررسی و مقابله با این پدیده اشاره کرد و گفت: در این ستاد که از لرستان هم مدیرکل منابع طبیعی این استان در آن حضور دارند، برای توقف این پدیده تصمیماتی گرفته شده که امیدواریم در نهایت مفید واقع شود.
بیشتر آتش‌سوزی‌های جنگلی عمدی است
در ادامه‌ی جلسه مهندس مظفر افشار که در بین طرفداران محیط‌زیست به پدر بلوط لرستان معروف هستند، با اشاره به مشکل ریزگردها گفت: متأسفانه برخلاف تصور و ادعایی که در مورد قرار داشتن کانون شکل‌گیری این ریزگردها در کشورهای همسایه وجود دارد، بر اساس بررسی‌هایی که تشکل‌های زیست‌محیطی انجام داده‌اند معلوم شده دست‌کم منبع شکل‌گیری 50 درصد از این ریزگردها در درون مرزهای خودمان است.
افشار به تخریب‌های ناشی از جنگ تحمیلی 8 ساله با عراق اشاره کرد و افزود: متأسفانه در طول همه‌ی سال‌های گذشته تلاش قابل‌توجهی برای احیاء و ترمیم دوباره‌ی این خرابی‌ها صورت نگرفته است که البته این مسأله جای نگرانی دارد.
مدیرعامل انجمن دوستداران محیط‌زیست با تأکید بر اینکه متأسفانه بیشتر آتش‌سوزی‌های رخ داده در عرصه‌های جنگلی استان عمدی صورت می‌گیرد افزود: هدف اصلی در ایجاد این آتش‌سوزی‌ها از بین بردن پوشش جنگلی به منظور الحاق زمین‌های مورد نظر به عرصه‌های کشاورزی است.
این فعال محیط‌زیست اظهار داشت: در یکی از روستاهای چگنی پیش از اجرای هدفمندی یارانه‌ها 70 خانوار از مجموع 75 خانوار ساکن در آن برای تأمین انرژی گرمایی از نفت و گاز استفاده می‌کرده‌اند که متأسفانه بعد از اجرایی شدن قانون هدفمندی یارانه‌ها همین 70 خانوار به استفاده از هیزم و جایگزینی آن روی آورده‌اند که دلیل این امر گرانی سوخت عنوان شده است.
افشار تصریح کرد: در مساحت کمی از عرصه‌های منابع طبیعی همین منطقه (چگنی) در طول همین چند سال گذشته حجم قابل توجهی از عرصه‌های منابع طبیعی تخریب شده‌اند که سرعت این رخداد آن‌قدر بالاست که نگران‌کننده است.
حجم تخریب‌هایی که رسانه‌ها اعلام کرده‌اند واقعی نیست
در ادامه‌ی جلسه؛ معاونت فنی اداره‌کل منابع‌طبیعی لرستان با اشاره به سابقه‌ی خشکیدگی یا زوال درخت بلوط گفت: اولین بار این مسأله در ترکیه دیده شده و پس از آن کشورهای دیگری هم به ترتیب با آن دست‌به‌گریبان شده‌اند و در استان لرستان هم در سال گذشته به صورت گسترده این مسأله در عرصه‌های جنگلی شیوع پیدا کرده است.
زمانی بهاروند افزود: علی‌رغم حساسیتی که وجود دارد و باید هم وجود داشته باشد، واقعیت این است که حجم تخریب‌ها و آسیب‌هایی که در رسانه‌ها منعکس شد به واقعیت نزدیک نیست؛ هر چند معنای این حرف این نیست که مسأله برای ما مهم نیست.
وی افزود: در گام نخست مناطق آلوده شناسایی شده‌اند تا حجم کار معلوم شود و بر اساس آن برنامه‌ریزی درستی صورت گیرد.
معاونت فنی اداره‌کل منابع‌طبیعی لرستان با تأکید بر اینکه تجربه نشان داده استفاده از توان و ظرفیت خود مردم در این زمینه می‌تواند مفیدتر از هر عامل دیگری باشد، تصریح کرد: تلاش‌مان این است که در ابتدای امر با استفاده از همه‌ی ظرفیت‌های کارشناسی موجود به یک جمع‌بندی برسیم و سپس بر اساس آن اقدام کنیم که مؤثر و مفید باشد.
تخریب‌های ناشی از چرای دام قابل مقایسه با سایر تخریب‌ها نیست
مدیر امور دام سازمان جهاد کشاورزی لرستان هم در این جلسه با اشاره به اینکه همین حالا و در طول همین زمانی که از آغاز این جلسه گذشته است، صدها هزار درخت قطع شده و منابع طبیعی فراوانی تخریب شده است، گفت: اگر می‌خواهیم به صورت ریشه‌ای و اساسی با عوامل تخریب منابع طبیعی مبارزه کنیم باید به همه‌ی عوامل توجه کنیم که ساخت‌وسازهای گسترده و بی‌ضابطه هم یکی از این عوامل تأثیرگذار است.
فرامرز عادلی افزود: واقعیت این است که میزان خسارتی که به واسطه‌ی چرای دام در منابع طبیعی ایجاد می‌شود قابل مقایسه با سایر خسارت‌ها نیست؛ با این حال در همین زمینه هم واقعیت تلخی وجود دارد و آن هم این است که حجم تخریبی که دام‌های عشایر کوچ‌رو به وجود می‌آورد در مقابل تولیدات و دستاوردهایی که این عشایر برای جامعه دارند، بسیار گسترده است.
وی اظهار داشت: تلاش می‌کنیم با استفاده از همه‌ی ظرفیت‌هایی که در اختیار داریم اصلاح نژاد و برنامه‌ی تبدیل دام سبک به دام سنگین را همچنان در اولویت کاری خود داشته باشیم تا مقداری از فشاری که بر عرصه‌های منابع طبیعی وجود دارد، کاسته شود.
کار در منابع طبیعی طاقت‌فرسا و هزینه‌بر است
در ادامه؛ معاون مرکز تحقیقات کشاورزی لرستان گفت: کار در منابع طبیعی بسیار طاقت‌فرسا و هزینه‌بر است و درست به همین دلیل ضرورت دارد در این زمینه همه‌ی دستگاه‌ها همکاری داشته باشند و همه‌ی تقصیرها به گردن یک نهاد انداخته نشود.
ایرج ویسکرمی با اشاره به اینکه منابع طبیعی سرمایه‌ی ملی است افزود: از آنجا که در حال حاضر شرایط به گونه‌ای است که سود مادی مستقیم مدنظر است، منابع طبیعی مظلوم واقع شده است؛ چراکه برای فعالان این عرصه سود مشخص مادی وجود ندارد.
ماندگاری گرد و غبار در لرستان بیشتر از سایر استان‌هاست
معاون اداره‌کل هواشناسی لرستان هم با اشاره به اینکه بر اساس تحقیقاتی که انجام شده کانون شکل‌گیری 99 درصد ریزگردها در کشورهای مجاور و مشخصاً عراق و عربستان است، گفت: حاصل فعالیت این کانون‌ها بر اثر بادهای غربی انتقال می‌یابد.
جعفر نعمتی اظهار داشت: متأسفانه بر اساس بررسی‌های انجام شده، ماندگاری پدیده‌ی گرد و غبار در لرستان نسبت به دیگر استان‌ها بیشتر است.
وی تصریح کرد: متأسفانه پیش‌بینی می‌شود در سال‌های آینده هم با کمبود بارش مواجه باشیم و هم افزایش دمای هوا.
علی بیرانوند معاون شرکت آب‌منطقه‌ای لرستان هم در ادامه‌ی این جلسه گفت: پیشنهاد ما در حوزه‌ی مشکلات جنگل‌ها و زوال بلوط این است که با ایجاد کمیته‌ها و کمیسیون‌های خاص و همچنین اعتبارات خاص به صورت دولتی مسأله دنبال شود و از تجربیات سایر استان‌هایی که پیش از ما به این عارضه دچار شده‌اند هم استفاده نماییم.
محمد قاسمی دبیر انجمن دوستداران طبیعت هم از کمبود امکانات و نیروی انسانی در حوزه‌ی محافظت از جنگل‌ها و منابع طبیعی انتقاد کرد و گفت: واقعیت این است که نسبت نیروی انسانی به وسعت عرصه‌های منابع طبیعی لرستان به هیچ عنوان منطقی نیست و سرعت تخریب‌ها به گونه‌ای است که نمی‌توان به راهکارهایی از جمله فرهنگ‌سازی و آموزش، دل خوش کرد.
ثبت ديدگاه