نایب رییس اتاق ایران:
سال گذشته اغلب واردکنندگان ،«ارز آزاد» خریدند
سلطانی می‌گوید: «اغلب واردکنندگان در سال گذشته ترجیح داد‌ه‌اند کالاهای خود را با ارز آزاد وارد کنند.» دانستن این خبر زمانی بغرنج‌تر می‌شود که به یاد مرکز مبادلات ارزی بیفتیم که به‌تازگی بانک مرکزی شمع یک‌سالگی‌اش را فوت کرد و رسما اعلام کرد این مرکز در یک‌سال گذشته 18میلیارددلار به واردات اختصاص داده در حالی‌که کل واردات ما در سال گذشته 53میلیارددلار بوده است. او که چند‌سالی است نایب‌رییس اتاق بازرگانی ایران است، در روز جشن تولدش میزبان ما می‌شود تا به برخی از پرسش‌های ما پاسخ دهد. نکته دیگری که در خلال گفت‌وگو جالب به‌نظر می‌رسد، تامین بخشی از ارز موردنیاز کشور توسط صادرکنندگان است. او شایعه سرمایه‌گذاری ارزها در خارج از کشور را کاملا رد می‌کند. جزییات بیشتر این گفت‌وگو در ادامه می‌آید:
*آقای سلطانی چند هفته پیش آمار میزان ارائه ارز به واردکنندگان از طرف مرکر مبادلات ارزی منتشر شد که نزدیک به 30 میلیارد دلار با آمار واردات کشور تفاوت داشت اینکه بسیاری از واردکنندگان ترجیح دادند ارز را از بازار آزاد تهیه کنند به نظر شما نشان از بی اثر بودن این مرکز نیست؟
-البته باید در نظر داشته باشیم که این دو آمار از لحاظ تاریخی با هم تطبیق ندارند چون آمار مرکز مبادلات از مهر سال گذشته تا مهر امسال است ولی گزارش گمرک از اسفند تا اسفند است ولی اگر این دو آمار را با هم تطبیق هم بدهیم شاید با مقداری کم و زیاد به همان عدد 30 میلیارد دلار برسیم. در هر صورت این آمار نشانگر یک نقصان در تامین ارز واردات است که می توان دلایل بسیاری برای آن آورد و من هم تا جایی که اطلاع دارم بسیاری از واردکنندگان ترجیح دادند در سال گذشته ارز خود را از بازار آزاد تهیه کنند.
*پس از ارائه این آمار انتقاد هایی هم از رانتی بودن ارزی که این مرکز در اختیار واردکنندگان قرار می داد به گوش رسید و حتی شایعه ایی هم مبنی بر اینکه ارز مرجع این مرکز اصلا تبدیل به کالاهای اساسی نشده به گوش رسید نظر شما چیست؟
-ما اصرار داریم که مرکز مبادلات ارزی گزارشی ارائه کند و اعلام کند ارز مرجع به چه کسانی داده شده است و آیا واقعا این ارز تبدیل به کالاهای اساسی شده یا نه تا این ابهامی که در جامعه به وجود آمده که رانتی در این مرکز وجود داشته شفاف شود و در آینده شرایطی فراهم شود تا امکان این رانت از بین برود.
*به نظر می رسد صادر کنندگان در سال گذشته نقش مهمی در واردکردن ارز به کشور داشته اند.
-همانطور که در سوال اول مشخص شد باید به نقش صادرکنندگان در پوشش این کاستی عرضه از طرف بانک مرکزی اشاره کنم که نشان از آن دارد صادرکنندگان توانسته اند نقش مهمی در واردات ارز به کشور داشته باشند و تا حدود زیادی ارز مورد نیاز کشور هم در سال گذشته اینگونه تامین شده است و این آمار حقانیت صادرکنندگان را در خدمت به اقتصاد کشور در چنین شرایط بحرانی نشان می دهد .
عده ایی اعتقاد دارند صادرکنندگان ارز حاصل از صادرات را به ایران وارد نکرده اند و در خارج سرمایه گذاری کردند. برخلاف عقیده بسیاری از جمله برخی از نمایندگان مجلس آمار تجارت خارجی و تراز ارزی آن نشان می دهد که ارز صادرکنندگان به خارج از کشور منتقل نشده و این واقعیتی است که صادرکنندگان همواره بر آن تأکید داشتند و معترض دولت قبل بودند که پیمان نامه ارزی را در لباس محرومیت از معافیتهای مالیاتی مجدد احیا کرد.
*اصلا همچین چیزی امکان پذیر است که ارز حاصل از صادرات وارد ایران نشود؟
-اصولا صادر کننده نمی تواند ارز را از کشور خارج بکند و باید با تبدیل آن به ریال چرخه تولید و صادرات خود را ادامه دهد بنابراین این تصور که ارز توسط صادرکنندگان از کشور خارج می شود از ابتدا دچار اشکال است. به نظرم با آمار رسمی واردات کشور که منتشر شده باید به نگاه ملی صادرکنندگان افتخار کنیم و در جهت تقدیر از این فعالان نگاه را به صادرات عوض کنیم.
*در آمار صادرات شش ماهه اول سال 92 شاهد کاهش 13 درصدی آن نسبت به سال گذشته بودیم به نظر شما می شود در شش ماهه دوم سال شاهد افزایش این آمار باشیم؟
-بله این آمار نگران کننده است و من فکر می کنم باید در در شش ماهه دوم سال در جهت افزایش این آمار حرکت کنیم. درشرایطی که ما در آستانه دور جدید مذاکرات هسته ایی قرار گرفته ایم به نظر من نباید با بی توجهی به مشکلات صادرات پاشینه آشیل جدیدی برای اقتصاد کشورمان بسازیم.
*چه انتظاری از دور جدید مذاکرات هسته ایی و اثرات آن بر اقتصاد ایران دارید؟
– ما بسیار امیدوار هستیم که در دور جدید مذاکرات که یک تیم حرفه ایی آن را هدایت می کند گشایشهایی در تحریمها بوجود آید. البته نمی توان انتظار بالایی از دور اول مذاکرات داشت.
*در تابستان و پس از انتصاب رییس کل جدید بانک مرکزی و اظهارات ایشان مبنی بر مناسب بودن قیمت حال حاضر ارز شاهد موج انتقاد ها از ایشان از طرف کسانی بودیم که انتظار کاهش قیمت ارز را داشتند نظر شما چیست؟
-به نظر من جنجالی که به پا شده است از طرف کسانی است که کاملا بی خبر از وضعیت تولید در کشور هستند.کافی است این افراد نگاهی به تراز ارزی کشور بیندازند و ببینند واقعا نرخ ارز جای پایین آمدن دارد؟ به نظر من سیگنالی که رییس کل بانک مرکزی به بازار در آن موقع داد کاملا لازم بود. سیاست ارزی کشور را نباید مانند گذشته با فشار و گریبان چاک کردن های پلیسی تعیین کرد و باید نرخ ارز بر اساس واقعیتهای اقتصاد کشور تعیین شود.
*به نظر شما مدافعان پایین آمدن قیمت ارز چه کسانی هستند؟
-نرخ ارز به دلیل شرایط سیاسی کشور در زمانی دچار حباب شد که در حال حاضر با استقرار دولت جدید آن حباب تخلیه شده است و نرخ ارز پایین تر از قیمت حال حاضر نمی تواند واقعی و بیانگر حقیقت اقتصادی کشور باشد.درآمدهای ارزی ما نسبت به مصرف نشان می دهد که در یک تراز مثبت قرار ندارد گرچه اعلام می شود تراز تجاری ما رو به مثبت شدن گذاشته است ولی واقعی نبودن قیمت ارز به تنگنای تولید در کشور منجر شده است و همان رکود تولیدی که بحثش این روزها مطرح است به همین دلیل است. لذا مدافعان پایین آمدن قیمت ارز مدافعان واردات هستنند،مدافعان واردات خودروهای لوکس و….
ولی واردکنندگان هم اعلام می کنند که با پایین آمدن قیمت ارز هزینه واردات مواد اولیه هم کاهش می یابد و شاهد کاهش قیمت بعضی از کالاها خواهیم بود.
-واردکنندگان مواد اولیه در مرکز مبادلات ارز مورد نیاز خود را تامین می کنند و این بحث که ارزان شدن قیمت ارز کمکی به آنهاست اشتباه است قیمت ارز مبادله ای افزایش نیافته است که حالا با کاهش قیمت ارز تکان بخورد.
*پس شما از قیمت فعلی ارز حمایت می کنید؟
-تورم های لجام گسیخته در سالهای اخیر امکان رقابت را از تولید کنندگان ما گرفته و در عمل شاهد عرض اندام واردکنندگان بودیم .نرخ ارز فعلا یک جایی باید آرام بگیرد و در حال حاضر به نظر من در جای مناسبی ایستاده و این نرخ می تواند به خارج شدن تولیدکنندگان ما از رکود کمک شایانی کند.
*به نظر شما تیم جدید مدیریت صنعتی کشور می تواند کمکی به خروج از رکود بخش تولید بکند؟
-رکود در کشور بیشتر ریشه در اقتصاد کلان کشور دارد و ابزارهایی که در اختیار وزیر صنعت است بیشتر مربوط به اقتصاد خرد است. بنابراین مجموعه تیم اقتصادی کشور باید برای خارج شدن از رکود وارد کار شود والبته شاهد این تحرک هستیم.اولین اقدام رفع تحریم هاست و دومین اقدام مهم بهبود محیط کسب و کار است از راه مقررات زدایی و برداشتن سنگهای بی شمار از جلوی پای تولیدکنندگان و حذف اقدامهای تعزیری و دستوری در اقتصاد کشور است.
*وضعیت اقتصاد کشور از نظر شما چگونه است؟
-به نظر من اقتصاد کشور در حال حاضر مانند مریضی است که به حالت اغما فرو رفته است برای خروج از این وضعیت در مرحله اول باید عوامل بنیادی که باعث این وضعیت شده را شناسایی کنیم به عنوان مثال اگر مریض خونریزی دارد جلوی آن را بگیریم و در مرحله بعد دست به احیای آن بزنیم. تورم بالا همان خونریزی است که باید در مرحله اول آن را کنترل کرد و بعد سراغ تنگی نفس بیمار که همان سیاست های ارزی و بانکی کشور است برویم و با کنترل و اصلاح این دو مرحله می توان به سراغ بهبود محیط کسب وکار رفت و با آزاد سازی و رها کردن آن اجازه تنفس دوباره و اوج گرفتن تولید را داد.
*آیا می شود در کوتاه مدت هم در بعضی حوزه ها دولت کمکی برای شکوفایی سریع اقتصاد بکند؟
-می توان در حال حاضر با به کار انداختن موتورهای محرک به صورت موقت در حوزه هایی که نیازی به سرمایه گذاری زیاد ندارند و تنها با آزادسازی مقررات می شود کسب و کار را تا حدوی از رکود خارج کرد این کار را کرد. به عنوان مثال در حوزه ICT و گردشگری دولت می تواند در کوتاه مدت با ایجاد مشوق های لازم سرمایه گذاران را تشویق به ورود به این حوزه کنند و با توجه به اینکه در این حوزه بازگشت سرمایه هم سریع انجام می پذیرد شاهد بالا رفتن رشد اقتصادی با فعال کردن بعضی از حوزه های کسب و کار خواهیم بود. البته باید تعصب ها و تنگ نظری ها هم در این موارد کنار گذاشته شود تا سرمایه گذار احساس امنیت بکند. حوزه حمل و نقل هم جزو حوزه هایی هست که می توان به رشد سریع آن امیدوار بود. همانطور که می دانید کشور ما نقطه اتصال آسیای میانه به خاورمیانه و همچنین اروپا به آسیا است و دولت می تواند در کوتاه مدت در بخش حمل و نقل اشتغال و رونق خوبی بوجود آورد.
*پس از روی کار آمدن دولت جدید بسیاری از مردم امیدوار به رفع تحریم ها هستند ولی واقعیت این است که طبق قوانین آمریکا و سازمان ملل شاید مدت ها طول بکشد تا این تحریم ها حذف شوند به نظر شما مردم چرا باید به کوتاه مدت امیدوار باشند؟
-فقط موضوع تحریم های قبلی نیست. همین که با توجه به اقدام های دولت جدید روند ایجاد تحریم های جدید متوقف شده و فعلا تحریم کامل خرید نفت ایران که درکنگره آمریکا در حال بررسی بود و می دانید که تصویب آن یعنی فلج شدن کل کشور به تعویق افتاده نشانه های مثبتی است که نباید نادیده گرفت ولی صحبت شما هم درست است که به همان میزان که وضع تحریم ها سالها زمان برد شاید رفع کامل آنها هم زمانبر باشد ولی امید ما این است در درجه اول جلوی تحریم های بیشتر گرفته شود و بعد از آن با رفع تحریمهایی مانند سویفت، صنایع خودروسازی، پتروشیمی و امثالهم موجبات افزایش تحرک در تولید و تجارت بوجود آید. همچنین امید دیگری که از مذاکرات می رود این است که بعضی از تحریمهایی که دولت آمریکا یا سازمان ملل آن را وضع نکرده اند و تنها با لابی گری با کشورهای متعامل ایران در حال اجرااست هم کاهش یابد. من قبلا گفتم بازهم تاکید می کنم که روند حذف تحریم قطعا به سرعت صورت نخواهد گرفت ولی می توان از افزایش آن و نگاه تنگ نظرانه بیشتر کشورهای متقابل جلوگیری کرد.
*به نظر شما اگر روند مذاکرات مثبت باشد چه مدت طول می کشد تا وضعیت کسب و کار بهبود پیدا کند؟
-اگر روند مذاکرات با همین روند مثبت پیش برود من حدس می زنم تا یک سال آینده می شود تا 40 درصد از فشارهای خارجی را به اقتصاد کشور کاست ولی 60 درصد مابقی به زمان بیشتری نیاز دارد.
*یکی از موارد تاسف برانگیز از دست دادن بازارهای است که تجار ایران در هشت سال گذشته از دست دادند به نظر شما باید به دنبال پیدا کردن بازارهای جدید بود یا برای بازپس گیری همان بازارها تلاش کرد؟
-به دست آوردن آن بازارها به صورت طبیعی برای ما زحمات بسیاری را خواهد داشت ولی همانطور که شا اشاره کردید من به ایجاد و نفوذ به بازارهای جدید اعتقاد دارم و کشورهایی مانند عراق، افغانستان، پاکستان، ترکمنستان،ارمنستان و کشورهای از این قبیل می تواند مقاصد تجاری خوبی برای تاجران ایرانی باشند. البته آن هم کاملا بستگی به سیاست های تجاری و استراتژی دولت دارد که باید از صادرکنندگان حمایت کند.
*یکی ار بحث هایی که این روزها مطرح می شود بازکردن درهای کشور برای سرمایه گذران خارجی است نظر شما در این مورد چیست؟
-قطعا اگر به صورت آنی درها به روی سرمایه گذاری خارجی باز شود بخش خصوصی تحت الشعاع آنها قرار خواهدگرفتت و شاید مغلوب طرف خارجی شود که این مطلوب کشور نیست و باید اول فضا برای سرمایه گذار داخلی مساعد شود و حتما اگر قرار است سرمایه گذار خارجی جذب شود در کنار فعالان اقتصادی داخل مشغول به کار شود تا در آینده اگر از بازار ایران خارج شدند به یک باره تولیدکنندگان ایرانی دچار مشکل نشوند.
*آقای دکتر به نظر شما ریاست اتاق ایران مهمتر است یا رییس دفتری رییس جمهوری؟
– اصلا قابل قیاس نیست و نمی توان گفت کدام مهمتر است.
*با توجه به انتقادهای موجود آیا یک فرد می تواند هر دو این سمت ها را بدون کاستی هدایت کند؟
-باید شخص موردنظر شما جواب این پرسش را بدهد و من نمی توانم در این مورد پاسخ مشخصی بدهم.
*یعنی می توان باور کرد که اتاق ایران را می شود با دورکاری هدایت کرد؟
-به نظر من تجربه جدیدی در اتاق شکل گرفته و الان زود است که در این مورد نظر داد و باید دید در چند ماه آینده نتیجه چه خواهد شد و عجله در مورد قضاوت در این خصوص به نظر من اشتباه است.
*با توجه به رییس محور بودن اتاق ایران به نظر شما وقت آن نرسیده که تحولی در ساختار این اتاق رخ دهد؟
-یک جریان طولانی مدت در اتاق ایران حاکم بود که به قول شما رییس محوری اتاق بود که به نظر من با آمدن آقای نهاوندیان تغییراتی اتفاق افتاد. اگر مقایسه نسبی با گذشته بکنیم به نظرم وضع بهتر شده است ولی اگر با انتظاراتمان مقایسه کنیم تغییرات بیشتری را باید توقع نماییم.
منبع: روزنامه شرق
ثبت ديدگاه